Ένας ελπιδοφόρος γίγαντας της αεροπορικής τεχνολογίας στην Ελλάδα - και όχι μόνον - τον κατάντησαν νάνο και τον διασύρουν, πολλοί δε τον διαπομπεύουν, αγνοώντας γεγονότα και ευθύνες ή παρουσιάζονται ως εύκολοι σωτήρες ή και αυστηροί κριτές.
Συνεχείς αντιφάσεις σε μια πορεία 45 χρόνων, σύμφωνα τουλάχιστο με το νόμο. Οι προοπτικές φαντάζουν ευοίωνες, αλλά η πραγματικότητα διαψεύδει. Τι μπορεί να φταίει; Μπορεί η ΕΑΒ να αφήσει πίσω τα βράχια και να πλεύσει σε πελάγη ανοιχτά και ελπιδοφόρα;
Ένας δικός μας άνθρωπος, μαζί βεβαίως με τόσους άλλους επώνυμους και ανώνυμους, που εργάστηκε για δύο δεκαετίες στην ΕΑΒ, έχει το λόγο. Υποστηρίζει βάσιμα, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, ότι οι συνάδελφοι της ΠΑ είχαν παγιδευτεί από την ΠΑ για να δεχτούν ν’ αποστρατευτούν και να εργαστούν στην ΕΑΒ, με υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν. Οι ίδιοι όμως, σαν εργαζόμενοι, άφησαν ανεξίτηλα τη σφραγίδα τους στην οργάνωση και στην παραγωγική λειτουργία της ΕΑΒ. Τίμησαν έτσι την προέλευσή τους από τη ΣΤΥΑ κι άφησαν παρακαταθήκες στους τεχνικούς της νέας γενιάς. Ένα ζωντανό κομμάτι της ζωής τους βρίσκεται στην ΕΑΒ, όπως μας γράφει.

Ο λόγος στον αγαπητό και σεβαστό συνάδελφο Παναγιώτη Καράμπελα:

Με τον ιδρυτικό Ν. 43/75 ξεκίναγε ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο-όραμα υψηλών στόχων ανάπτυξης και εθνικής προβολής. Η ίδρυση Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας Α.Ε (ΕΑΒ). Ένα εθνικό όραμα που για καιρό μελετούσε και διαχειριζόταν μια επιτροπή του ΓΕΑ με επικεφαλής τον Υπτχο (Ι) Γεώργιο Βαγιακάκο.
Πολλά έχουν γραφτεί αναφορικά με την ΕΑΒ από εξωτερικούς παρατηρητές, επερωτώντες και λοιπούς σχολιαστές. Όμως, καλή θα είναι μια σύντομη ¨ διείσδυση¨ στα ενδότερά από γεννήσεώς της, ώστε να αντιληφθεί ο απλός πολίτης πώς ξεθώριασε αυτό το όνειρο.
Κυβέρνηση ήταν τότε της Ν.Δ. και Πρωθυπουργός ο Κων. Καραμανλής. Υπουργός Εθνικής Άμυνας ήταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ, Υπουργός Συντονισμού ο Παναγιώτης Παπαληγούρας και Υπουργός Οικονομικών ο Ευάγγελος Δεβλέτογλου.
Μοναδικό το εγχείρημα ακόμη και στον Ευρωπαϊκό χώρο. Σε μια εποχή που η χώρα πριν λίγο καιρό είχε απαλλαγεί από το καθεστώς της επταετίας. Έξω από το ΝΑΤΟ. Έξω από την ΕΟΚ. Η σύμβαση υπογράφεται στις 26-11-1975 από το Ελληνικό Δημόσιο και τις πέντε αντισυμβαλλόμενες αμερικανικές εταιρείες «Λόκχηντ Αίρκραφτ Ιντερνάσιοναλ», «Τζένεραλ Ελέκτρικ», «Λόκχηντ Αίρκραφτ Σέρβις», «Γουέστινγκχάουζ» και «Ώστιν».
Η ΕΑΒ θεμελιώνεται στις 4-2-1977. Πρόεδρος στο πρώτο Δ.Σ. ορίζεται ο Βιομήχανος Ιάσων Στράτος. Μεταξύ των μελών του Δ.Σ. περιλαμβάνονται τέσσερες Ανώτατοι Αξιωματικοί της ΠΑ, η οποία θα ήταν και ο βασικός πελάτης της ΕΑΒ.
Μείζον πρόβλημα, η επάνδρωση. Κατάλληλο και έμπειρο τεχνικό προσωπικό δεν υπάρχει στην εγχώρια αγορά. Οι αντισυμβαλλόμενες εταιρείες συμμετέχουν, ως επί το πλείστον, με υψηλού επιπέδου διευθυντικό προσωπικό σε όλες τις διευθύνσεις της ΕΑΒ και ανάλογο αριθμό δαπανηρού προσωπικού ως τεχνικών συμβούλων. Το Ελληνικό δημόσιο σκοπεύει να τους αντικαταστήσει με Έλληνες το συντομότερο.
Λόγω του επείγοντος, μετά από εντολή του ΥΕΘΑ, η ΠΑ αναγκάζεται να αναζητήσει και να διαθέσει μικρό αριθμό από τους ικανότερους τεχνικούς Αξιωματικούς της. Για να τους πείσει να δεχθούν να αποστρατευθούν διακόπτοντας πρόωρα τη σταδιοδρομία τους, τους παραθέτει δελεαστικά κίνητρα, που αργότερα αποδεικνύεται ότι δεν τα είχε διασφαλίσει. Ουσιαστικά τους παγιδεύει και βλάπτονται σοβαρά ηθικά και υλικά. Οι Αξιωματικοί αυτοί ανέλαβαν τη στελέχωση και οργάνωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, που είναι η σημαντικότερη αποστολή τους.
Οι εγκαταστάσεις για κάθε δραστηριότητα και υπηρεσίες κατασκευάζονται με διεθνή πρότυπα και προδιαγραφές. Ο μηχανολογικός εξοπλισμός συνεργείων (μηχανήματα, δοκιμαστήρια, συσκευές) κατά το πλείστον καινούργια και σύγχρονα. Οι εργασιακές συνθήκες εξαιρετικές και σε περιβάλλον υψηλού επιπέδου ασφάλειας. Οι εργαζόμενοι σε παραγωγικούς χώρους φέρουν κατάλληλο εργασιακό εξοπλισμό (στολές, υποδήματα ασφαλείας) και έχουν ιδανικές συνθήκες περιβάλλοντος.
Για ενίσχυση της ΕΑΒ έχει αρχίσει και η αποψίλωση του Κρατικού Εργοστασίου Αεροπλάνων (ΚΕΑ) της ΠΑ από τεχνικό προσωπικό και μηχανήματα-συσκευές, που εντάσσονται στο εργατικό δυναμικό και στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ.
Το αρμόδιο Αμερικανικό Διευθυντικό προσωπικό αποτυπώνει τις διαδικασίες λειτουργίας της εταιρείας σε βασικές οδηγίες. Εκπονεί τα οργανογράμματα κάθε Διεύθυνσης. Είναι λιτά και απόλυτα προσανατολισμένα για απλουστευμένη λειτουργία με την απόλυτα αναγκαία στελέχωση των Διευθυντικών και εποπτικών θέσεων.
Η συνεργασία με τους ξένους (διευθυντικό και τεχνικό προσωπικό-συμβούλους) ήταν αρκετά ικανοποιητική. Η επικοινωνία (γραπτή και προφορική) στην Αγγλική γλώσσα.
Οι αποδοχές του προσωπικού αξιόλογες. Υπήρχε πρόβλεψη και ετήσιου bonus, μετά από αξιολόγηση της συμμετοχή καθενός στην παραγωγική διαδικασία.
Όλο το προσωπικό, αρχικά μπαίνει σε δοκιμαστική περίοδο (probational period) τριών μηνών. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της εντάσσεται σε καθεστώς αορίστου χρόνου εργασίας. Διαφορετικά απομακρύνεται.
Όλοι οι προσλαμβανόμενοι περνούν κατάλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα ή σεμινάρια για κάθε ειδικότητα και περιοχή εργασίας.
Με απόλυτη εφαρμογή αυτών των διαδικασιών άρχισε η σταδιακή παραγωγή, με τις οδηγίες των προϊσταμένων και των τεχνικών συμβούλων.
Κάθε παραγόμενο ή επισκευαζόμενο υλικό, αποδίδεται στον πελάτη, αφού πρώτα υποστεί επισταμένο ποιοτικό έλεγχο, συνοδευόμενο από τα αναγκαία πιστοποιητικά.
Η κυβερνητική αλλαγή που μεσολαβεί προκαλεί μεταβολές. Αλλαγές με οικονομικές συνέπειες στο θέμα των αποδοχών, μετά την έκδοση σχετικών νόμων. Εφαρμόζεται η περιβόητη ΑΤΑ. Διακόπτεται το bonus. Αλλάζει ο συνδικαλιστικός νόμος (Ν. 1264/82) και καταργεί τον αντεργατικό, κατά το πλείστον, Ν. 330, κ.λ.π.
Συντάσσονται νέα οργανογράμματα με αρκετές νέες οργανικές θέσεις. Γίνονται αλλαγές ή και πλήρωση νέων Διευθυντικών και θέσεων προϊσταμένων. Κυρίαρχο κριτήριο επιλογής αυτών των στελεχών αναδεικνύεται το κομματικό υπόβαθρό τους.
Ο συνδικαλισμός εκπροσωπείται από Σωματείο υπό την επωνυμία ¨Σωματείο Εργαζομένων ΕΑΒ (ΣΕΕΑΒ)¨. Αντίθετα προς τις προβλέψεις του Ν. 1264/82, πολλά μέλη του ασχολούνται για θέματα ενίσχυσης παρατάξεων του Σωματείου. Πολλές εργατοώρες χάνονται. Δυστυχώς το Συνδικαλιστικό κίνημα στην Ελλάδα ενδιαφέρεται κυρίως για τα όποια άμεσα συμφέροντά του και των μελών του. Ελάχιστα για την πρόοδο του χώρου ή εταιρείας εργασίας, ώστε να εξασφαλίζει και το μέλλον τους.
Οι παραγωγικές δραστηριότητες αναπτύσσονται. Το προσωπικό αποκτά περισσότερη τεχνογνωσία. Η ΕΑΒ να γίνεται γνωστή και σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Ο φόρτος εργασίας συνεχώς αυξάνεται, βασικά από προγράμματα της ΠΑ. Αργότερα και από συμβάσεις πελατών εξωτερικού. Αναπτύσσεται και ο τομέας κατασκευών. Αναλαμβάνονται προγράμματα κατασκευής τμημάτων αεροσκαφών (C-130, F-16).
Κάποια περίοδο το συνολικό προσωπικό της ΕΑΒ ξεπερνά τις 3.350 άτομα, με δυσανάλογη σχέση άμεσου και έμμεσου προσωπικού για μια τεχνική εταιρεία. Κυρίαρχος λόγος, η εξυπηρέτηση πολιτικών και κομματικών υποχρεώσεων - ρουσφετιών!
Το κόστος εργατοώρας της εταιρείας μεγαλώνει εξαιτίας του σταδιακού περιορισμού της δυνατότητας ελέγχου της παραγωγικής διαδικασίας από τους προϊσταμένους! Ο έλεγχος τήρησης των διαδικασιών θεωρείται ¨αστυνόμευση¨ των εργαζομένων. Οι Διοικήσεις της εταιρείας και οι Διευθύνσεις για ¨λόγους εξασφάλισης ¨εργασιακής ειρήνης¨ αποφεύγουν να αντικρούσουν την ερμηνεία αυτή. Έτσι, σταδιακά χάνεται ο οποιοσδήποτε έλεγχος και η τήρηση παραγωγικών παραμέτρων& παραγωγικότητας.
Η ηλικιακή διάρθρωση των παραγωγικών, κυρίως, δραστηριοτήτων, δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα με ανάλογη προσαρμογή των προσλήψεων. Αποτέλεσμα η ομαδική έξοδος προσωπικού με υψηλό επίπεδο τεχνογνωσίας και επιπτώσεις στην παραγωγική διαδικασία. ΔΕΝ εξασφαλίζεται μεταφορά τεχνογνωσίας από όσους συνταξιοδοτούνται. Μειώνεται εξ αυτού η ικανότητα και παραγωγικότητα των νέων τεχνικών.
Η απόσυρση από την ενεργό υπηρεσία τύπων αεροσκαφών της ΠΑ επιφέρει σημαντική μείωση φόρτου εργασίας. Μείωση φόρτου εργασίας και από ξένους πελάτες.
Διαχρονικά, η κατάσταση αυτή έχει οδηγήσει την ΕΑΒ στην απώλεια πολλών πελατών, γιατί δεν ανταποκρίνεται σε επιθυμητούς χρόνους παράδοσης των προς επισκευή υλικών τους, ενώ το κόστος εργατοώρας μεγαλώνει.
Το γεγονός ότι στα σαράντα τέσσερα (44) χρόνια ζωής της ΕΑΒ έχουν περάσει είκοσι δύο (22) πρόεδροι με Μ.Ο ζωής δύο (2) χρόνια ο καθένας τους, είναι μια ένδειξη της αντίληψης των εκάστοτε κυβερνώντων για το πώς αντιλαμβάνονται τη λειτουργία μιας τέτοιας διεθνούς εμβέλειας εταιρείας. Ποιος ο σωστός επιχειρησιακός σχεδιασμός; Τι πρέπει να εξυπηρετεί; Πώς και ποιος θα την διαχειρίζεται; Ποιός θα την χρηματοδοτεί και θα την ελέγχει; Με ανεπαρκείς ή και καρατομημένους πολλούς προέδρους, λόγω σχετικής ανικανότητας ή λόγω πολιτικής σκοπιμότητας; ΔΕΝ είναι δυνατόν να λειτουργήσει έτσι μια τέτοια εταιρεία. Αν και ο κατήφορος της ΕΑΒ συνεχώς μεγαλώνει, κανένας αρμόδιος (Υπουργός, εισαγγελέας) δεν έχει παρέμβει να αναζητήσει λόγους. Για πολλά χρόνια, αξιόλογα και ικανά άτομα, από το προσωπικό της ΕΑΒ, συνεχώς παραμερίζονται από το εκάστοτε κομματικό σύστημα!!
Αποδεικνύεται περίτρανα ότι όπου εμπλέκεται το δημόσιο σε επιχειρηματικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα της σημερινής μορφής ιδιοκτησιακού καθεστώτος και με μεταβολή υπαγωγής στο Υπ.ΟΙΚ. από το 1987, η ΕΑΒ έγινε εργαλείο κάθε κομματικού μηχανισμού και υπηρετών του. Συναλλαγή, διαπλοκή, ρουσφέτι, αναξιοκρατία!!
Και τώρα αποφασίστηκε να γίνει η αναβάθμιση των F-16 σε Viper, στην ΕΑΒ. Πολλά και σοβαρά τα προβλήματα του υψηλού υπόστεγου (νερά από οροφή, εκτός λειτουργίας συστήματα υποστήριξης εργασιών). Μείζον πρόβλημα, η έλλειψη προσωπικού με σχετική τεχνογνωσία. Το τελευταίο πρσκό με ανάλογη τεχνογνωσία έχει αποχωρήσει από το 2012, περίπου, μετά την τελευταία δομική αναβάθμιση F-16 που είχε γίνει στην ΕΑΒ! Πρόσληψη νέου τεχνικού προσωπικού απαιτεί μεγάλο χρόνο για απόκτηση της απαιτούμενης τεχνογνωσίας. Γενικά το πρόγραμμα καρκινοβατεί. Μια ΕΑΒ που από τις 3.350 προσωπικό κατέληξε στα 1270, περίπου άτομα!!
Μόνη λύση: ν’ αποφασίσουν οι σημερινοί κυβερνώντες, των οποίων το κόμμα είχε ξεκινήσει τη λειτουργία της ΕΑΒ, να τιμήσουν το όραμά τους και να σεβαστούν τα χρήματα και τις προσδοκίες του λαού. Να καταλάβουν ότι, με την άκριτη συμπόρευση ανίκανων ή ποδηγετούμενων Διοικήσεων από την εκάστοτε - ενίοτε άσχετη ή αναρμόδια - εξουσία, η ΕΑΒ οδηγείται σε αργό θάνατο. Πολλοί μιλάνε για σκοπιμότητες που για χρόνια κυοφορούνται. Θέλουν να την πουλήσουν σε ημέτερους για ένα κομμάτι ψωμί, λένε. Αισθάνονται ανίκανοι να τη λειτουργήσουν; Καμία κυβέρνηση δεν τολμά να μιλήσει και να σταματήσει αυτή τη συνεχόμενη όζουσα κατάσταση, με τις ανάλογες διαδόσεις που επιτείνουν την περαιτέρω απαξίωσή της. Μήπως φταίει ο κορονοϊός;
Είναι άμεση προτεραιότητα να επαναξιολογηθεί το σύνολο της δομής και των στόχων της Αμυντικής Βιομηχανίας. Να αποκατασταθεί και ιδεοληπτικά η αναγκαιότητα για μια ενιαία και σοβαρά οργανωμένη αμυντική βιομηχανία. Το κράτος απέτυχε παταγωδώς και εδώ. Αλλά και εκτέθηκε διεθνώς. Μόνον ένα σοβαρό επιχειρηματικό σχήμα, σοβαρών και ισχυρών ημεδαπών επενδυτών, ακόμη και συνεργασίες με συναφείς εταιρείες του εξωτερικού θα μπορούσε να σώσει και να οδηγήσει την ΕΑΒ, όπως τουλάχιστον είχε ξεκινήσει. Μην αφήνετε να σέρνεται άλλο η ΕΑΒ στην ανυποληψία και στη χρεωκοπία. Ο ανατολικός γείτονας διασκεδάζει βλέποντας μοναδικές και πλήρεις σε δυνατότητες εγκαταστάσεις στη Ευρώπη να ερημώνουν!
Σεβαστείτε μια ιστορία 44 χρόνων, όλους αυτούς που ζητήσατε τη βοήθειά τους και ανταποκρίθηκαν και μαζί τους αυτούς που εργάστηκαν με πίστη για το όνειρο, για μια μεγάλη ΕΑΒ.
 

Παναγιώτης Καράμπελας
Τεχνικός Αξιωματικός ΠΑ ε.α.
Πρώην Υπάλληλος ΕΑΒ.