Είναι ανησυχητικές οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις; 

Η προφύλαξη από την πνευμονιοκοκκική λοίμωξη είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση για τη διασφάλιση της υγείας των παιδιών και των ενηλίκων σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπολογίζεται ότι μέχρι και 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι (μικρά παιδιά και ενήλικες) πεθαίνουν εξαιτίας του πνευμονιόκοκκου ετησίως. 
Η πνευμονιοκοκκική λοίμωξη ευθύνεται για πολλές σοβαρές επιπλοκές, όπως: απώλεια ακοής, σηψαιμία, επιληπτικές κρίσεις ακόμη και θάνατο σε κάποιες περιπτώσεις. 

Ποιες ασθένειες προκαλεί ο πνευμονιόκοκκος; 

Ο πνευμονιόκοκκος, εκτός από πνευμονία, μπορεί επίσης να προκαλέσει μηνιγγίτιδα, σηψαιμία, και οξεία μέση ωτίτιδα . Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η μηνιγγίτιδα και οι βαριές περιπτώσεις πνευμονίας που συνοδεύονται από βακτηριαιμία. 
Για τα παιδιά υπάρχει κίνδυνος θανάτου από τις πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις, καθώς και πρόκληση μόνιμων βλαβών, όπως επιληψία, κώφωση ή νοητική καθυστέρηση, ενώ στους ενήλικες προκαλεί πνευμονία, βακτηριαιμία και μηνιγγίτιδα. 

Γιατί τα μικρά παιδιά και οι ενήλικες άνω των 50 ετών απειλούνται περισσότερο από τις πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις; 

Το ανοσολογικό σύστημα των βρεφών και των μικρών παιδιών αντιδρά διαφορετικά από αυτό των ενηλίκων. 
Ο πνευμονιόκοκκος περιβάλλεται από μια κάψα πολυσακχαρίτη. Ως την συμπλήρωση του 5ου έτους της ηλικίας τους, τα παιδιά έχουν περιορισμένες ικανότητες ανάπτυξης αντισωμάτων κατά αυτών των βακτηρίων.
Η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος στους ενήλικες παρουσιάζει φθίνουσα πορεία με την πάροδο των χρόνων ειδικά επί παρουσίας συνοδών νοσημάτων (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδης διαβήτης κ.α).

Ποιοι κινδυνεύουν από τις πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις; 

Βάσει των συστάσεων του Υπουργείου Υγείας (21/12/2011, Αρ. Πρ. Υ1/Γ.Π.οικ.140958) όσοι ανήκουν στις παρακάτω ομάδες παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο:

• Παιδιά ηλικίας <5 ετών και ενήλικες > 50 ετών
• Παιδιά, έφηβοι και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
  • Συγγενείς αντισωματικές ανεπάρκειες
  • Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας)
  • Μειονεκτική σπληνική λειτουργία ή ασπληνία
  • Νεφρικές παθήσεις ή χρόνια αποφρακτική ανεπάρκεια
  • Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
  • Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
  • Χρόνιες πνευμονοπάθειες, συμπεριλαμβανομένων του άσθματος και της κυστικής ίνωσης
  • Χρόνιοι καπνιστές
  • Διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού από συγγενείς ή επίκτητες αιτίες
  • Κοχλιακά εμφυτεύματα

Είναι δυνατή η αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών με αντιβιοτικά; 

Οι πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις μπορούν μεν να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά, αλλά σε περιπτώσεις βαριάς λοίμωξης, συχνά η έναρξη θεραπείας καθυστερεί . Ένα ακόμα πρόβλημα είναι η συνεχώς αυξανόμενη αντίσταση του πνευμονιόκοκκου στα κοινά αντιβιοτικά.
Αιτία είναι η ευρεία χρήση αντιβιοτικών, η οποία οδηγεί στον περιορισμό της δράσης τους, γιατί όσο περισσότερο χρησιμοποιείται ένα αντιβιοτικό, το μικρόβιο για το οποίο προορίζεται μπορεί να αναπτύξει μηχανισμούς αντίστασης στο συγκεκριμένο αντιβιοτικό. 
 

Ποιες είναι οι κατευθυντήριες οδηγίες πρόληψης νόσησης από στελέχη πνευμονιοκόκκου ανά ηλικιακή ομάδα? 

Ο εμβολιασμός είναι μια από τις σημαντικότερες πρακτικές με σκοπό την προστασία από σοβαρά λοιμώδη νοσήματα, μέσω της ισχυροποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος με τη δημιουργία αντισωμάτων. 
Ειδικότερα για τις επικίνδυνες πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις (όπως για παράδειγμα την μηνιγγίτιδα, την σηψαιμία και την πνευμονία) υπάρχει το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο το οποίο μπορεί να θωρακίσει αποτελεσματικά τα βρέφη, τα παιδιά και τους εφήβους έως 17 ετών. 

Τον Οκτώβριο του 2011 το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο απέκτησε ένδειξη και για ενήλικες άνω των 50 ετών για την προστασία τους από την διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο που περιλαμβάνει την βακτηριαιμική πνευμονία, τη μηνιγγίτιδα και τη βακτηριαιμία. 

Όπως με κάθε εμβόλιο, το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο ενδέχεται να μην προστατεύει 100 % όλα τα άτομα στα οποία χορηγείται. Το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο θα προστατεύσει παιδιά μόνο από ωτικές λοιμώξεις που οφείλονται στους τύπους πνευμονιοκόκκου για τους οποίους έχει αναπτυχθεί το εμβόλιο. Δε θα προστατεύσει έναντι άλλων λοιμωδών παραγόντων που μπορεί να προκαλέσουν ωτικές λοιμώξεις.
Όπως με κάθε εμβόλιο, το 13δύναμο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο ενδέχεται να μην προστατεύει από την πνευμονιοκοκκική νόσο όλα τα άτομα στα οποία χορηγείται. Παρά την παραπάνω σημείωση, ο ρόλος του εμβολιασμού του πληθυσμού παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος στη μάχη τόσο για την καταπολέμηση των μικροβιακών στελεχών που προκαλούν εν δυνάμει σοβαρές λοιμώξεις με συνοδούς επιπλοκές, όσο και για τον περιορισμό μετάδοσής τους στο λοιπό πληθυσμό.

ΣΓΟΣ (ΥΙ) ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ
ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Β’ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ
251 ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ