• Αίτια της Μικρασιατικής Καταστροφής
• Ένας Αιώνας Μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο

Συμπληρώθηκε ένας αιώνας από την έναρξη του Α' Π.Π που είχε ως αποτέλεσμα πολλές γεωπολιτικές ανακατατάξεις στη περιοχή των Βαλκανίων και της Εγγύς Ανατολής, ιδιαίτερα της Μικράς Ασίας.
Για να κατανοήσουμε τα αίτια της Μικρασιατικής καταστροφής θα πρέπει να διερευνήσουμε τα γεγονότα και να τα συνδέσουμε με αυτά του Α' Π.Π, ο οποίος άρχισε στις 28 Ιουλίου του 1914 και έληξε με τη Συνθήκη των Σεβρών στις 22 Αυγούστου του 1920. Ο Α' Π.Π από τις δυνάμεις τις ΑΝΤΑΝΤ ( Αγγλία ,Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία, Ελλάδα) εναντίον του Άξονα( της Γερμανίας, Αυστρίας , Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Οι Ελληνικές δυνάμεις αν και εντάχθηκαν στις δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ με καθυστέρηση περίπου δύο ετών έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του πολέμου.
Η νίκη του Ελληνικού στρατού, η κατάληψη του ΣΚΡΑ την 29-5-1918, η εκδίωξη των Βουλγάρων από τη Θράκη καθώς και η νίκη των Συμμαχικών Δυνάμεων στη Τσέρνα σήμαναν την αρχή του τέλους του Α' Π.Π οπότε και σχεδιάστηκε το ¨φαγοπότι¨ από τις Δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που έδειχνε την εντύπωση νεκρού σώματος . Οι νίκες αυτές οδήγησαν την 30-Οκτωβρίου του 1918 στην ανακωχή του Μούδρου που ισοδυναμούσε με την θανατική καταδίκη της άλλοτε κραταιά Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με όρους ταπεινωτικούς και εξοντωτικούς , που περιελάμβανε διανομή των εδαφών και τις δυνατότητες οικονομικής διείσδυσης . Χωρίς τη Σμύρνη και τα παράλια της Δυτικής Μικράς Ασίας η ελληνική παρουσία στο Αιγαίο θα ήταν μια ¨ανάπηρη ¨κυριαρχία, όπως περίπου συμβαίνει και σήμερα.
Ο πατέρας των Τούρκων Μουσταφά Κεμάλ επονομαζόμενος Αττατούρκ έλεγε «όποιος κατέχει τη Σμύρνη και τα δύο απέναντι νησιά κυριαρχεί στο Αιγαίο». Έτσι λοιπόν στις 2 Μαΐου του 1919 ο πανίσχυρος ελληνικός στρατός μετά το έπος των Βαλκανικών Πολέμων, αποβιβάζεται στη Σμύρνη που σήμανε την έναρξη του ελληνοτουρκικού πολέμου . Ξεκίνησε ως η μεγαλύτερη ελληνική εποποιία και κατέληξε στη μεγαλύτερη τραγωδία. Στο ξεριζωμό, μετά από μια τρις χιλιετία, του ελληνισμού από τις πατρογονικές εστίες, την Ανατολική Θράκη και τη Μικρά Ασία.
Η Ελλάδα εκείνη την εποχή διέθετε τον ισχυρότερο και πιο οργανωμένο στρατό , αυτό το απέδειξε στους Βαλκανικούς Πολέμους. Άλλωστε γι αυτό οι δυνάμεις της ΑΝΤΑΝΤ επιδίωκαν πάση θυσία να προσχωρήσει στη συμμαχία και τελικά προσχώρησε με καθυστέρηση. Ο ελληνικός στρατός διέθετε δώδεκα εμπειροπόλεμες μεραρχίες απέναντι στους 70.000 ένοπλους αντάρτες του Κεμάλ. Ο ελληνικός στρατός τρία χρόνια νικούσε παντού και πάντοτε και ηττήθηκε από ένα ρήγμα που προκλήθηκε στις 26 Αυγούστου του 1922 στο Αφιόν Καραχισάρ και προκάλεσε την κόλαση του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Η Συνθήκη των Σεβρών στις 10 Αυγούστου του 1920 που σήμανε το τέλος του Α' Π.Π έδωσε την εντύπωση ότι τερματίστηκε και ο πόλεμος με την Τουρκία και δημιούργησε την παραίσθηση ότι η Μεγάλη Ιδέα έγινε ένσαρκο όραμα. Δυστυχώς η Συνθήκη της Λοζάνης της 24 Ιουλίου 1923 που επακολούθησε υπήρξε η ληξιαρχική πράξη θανάτου της Συνθήκης των Σεβρών.
Γιατί ηττηθήκαμε; Ο πόλεμος είναι άθροισμα λαθών , νικά όποιος κάνει τα λιγότερα λάθη. Νικηθήκαμε όχι από τον Κεμάλ , αυτός έδωσε την χαριστική βολή όπως ομολόγησε και ο ίδιος «η Ελλάς αυτό -ηττήθηκε» . Η Ελλάς ενώ μαχότανε κατά του Κεμάλ μαχότανε και κατά του εαυτού της , οι μισοί έλληνες (Βενιζελικοί-Βασιλικοί) υπονόμευαν τους άλλους μισούς. Το ανάθεμα εναντίον του Βενιζέλου προκάλεσε τον εθνικό διχασμό και κυρίως μίσος. Άπαξ το μίσος γεννηθεί είναι ψυχικό νόσημα μακράς διαρκείας. Ο Μέγας Ναπολέων έλεγε «όταν ξεκινάς ένα πόλεμο πρέπει να έχεις εσωτερική ειρήνη αλλιώς θα προσφέρεις κρέας στα κανόνια» . Είχε παραδειγματιστεί από το Μέγα Αλέξανδρο ο οποίος πριν επιχειρήσει το μεγάλο άλμα-θαύμα είχε φροντίσει να συνενώσει όλους τους Έλληνες.
Μέγα λάθος του μεγάλου πολιτικού Ελ. Βενιζέλου που δεν είχε το σύνθημα «λήθη στο παρελθόν». Τραγικό το λάθος του που η επιτυχία της Συνθήκης των Σεβρών 22/08/1920 τον οδήγησε στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 που ηττήθηκε οικτρά.

Πολλά τα αίτια της Μικρασιατικής καταστροφής ενδεικτικά αναφέρουμε:

Η πολιτική που ακολουθήθηκε , παρασυρόμενη από τους Άγγλους να διευρύνουν το μέτωπο , εκστρατεία κατά της Άγκυρας.

Η δολιότητα των συμμάχων, άλλα έταξαν και άλλα έπραξαν. Εξόπλισαν τον στρατό του Κεμάλ για να αποκτήσουν την εύνοιά του. Απόδειξη τα γεγονότα της Σμύρνης κατά την αποχώρησαν των Ελλήνων. Ο πρόξενος της Αμερικής Χόρτον αντικρίζοντας τα όσα συνέβαιναν από τους συμμάχους εναντίον των Ελλήνων που επιχειρούσαν να επιβιβαστούν στα ελλιμενισμένα καράβια τους (τους έριχναν ζεστό νερό και έβαζαν μουσική για να μην ακούγονται οι κραυγές πόνου) είπε «λυπάμαι που γεννήθηκα άνθρωπος».

Οι Αμυνίτες της Κωνσταντινούπολης έκαναν σχέδια στην άμμο για Ιωνική Πολιτεία.

Η βουλή των Λαζάρων άφησε την Ελλάδα δύο χρόνια (5-5-1915 έως 25-7-1917 χωρίς Κυβέρνηση.

Ο Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης Α. Στεργιάδης επέδειξε ¨μεροληπτική συμπεριφορά υπέρ των Τούρκων¨ γεγονός που φανάτισε τον τουρκικό πληθυσμό(τζιχάντ) εναντίον των Ελλήνων. Δικαιολογημένη η οργή εναντίον του.

Θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε στο σημαντικό ρόλο που έπαιξε και η Ρωσία εις βάρος της Ελλάδας. Το θέμα έχει αφετηρία το γεγονός ότι η Ρωσία δεν ξεχνά ότι οι έλληνες έστειλαν στη Κριμαία για να πολεμήσουν τους Μπολσεβίκους. Με την Γ' Διεθνή η Σοβιετική ηγεσία υποστήριζε κάθε απελευθερωτικό κίνημα. Έτσι αναπτύχθηκαν φιλικές σχέσεις μεταξύ του νέου πολιτικού καθεστώτος (μπολσεβίκικο) που επιβλήθηκε το 1917 στη Ρωσία και Κεμαλικού κινήματος Τουρκίας. Οι μπολσεβίκοι υποστήριξαν οικονομικά τους Τούρκους να οργανώσουν το στρατό τους και να τον εξοπλίσουν με σύγχρονο οπλισμό.
Το ίδιο παιχνίδι με τους Μπολσεβίκους έπαιξαν και οι συμμαχικές δυνάμεις Ιταλία και Γαλλία που για δικούς τους λόγους , κυρίως οικονομικής επιρροής , εξόπλισαν τον άτακτο στρατό του Κεμάλ και έτσι φτάσαμε στην ανατροπή της Συνθήκης των Σεβρών και την υπογραφή της καταστροφικής της Λοζάνης.
Η ίδρυση του νεοτουρκικού κράτους είναι αποτέλεσμα της Συνθήκης της Λοζάνης που προέκυψε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Αρχιτέκτονας αυτού του θαύματος του νεοτούρκων υπήρξε ο Κεμάλ ο επονομαζόμενος Ατατούρκ. Οι νεότουρκοι ευγνωμονούν τον ευεργέτη τους γι' αυτό στη σύγχρονη Τουρκία υπάρχουν τόσα πολλά αγάλματα και εικόνες του που ξεπερνούν τις εικόνες και τα αγάλματα που έχουν στην Ιταλία για την Μαντόνα, έχουν γραφτεί τόσα βιβλία για τον Κεμάλ όσα για όλους τους Σουλτάνους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Εμείς οι Έλληνες για τους δικούς μας ήρωες τι κάνουμε;

Σμήναρχος ε.α Ιωάννης Αβραμίδης