Ο ρόλος της άθλησης και της σωστής διατροφής για τον στρατιωτικό
Των ΛΣΙΙΙης Ελένης-Παρασκευής Κολοβού και ΣΙΙας Ανδρομάχης Κυριαζή
Η Ελλάδα στην αρχαιότητα γέννησε το αθλητικό πνεύμα και του προσέδωσε ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Αθλητισμός για τους αρχαίους Έλληνες δε σήμαινε μόνο άσκηση των σωμάτων, αλλά δράση ανιδιοτελή για την κατάκτηση του άθλου, μέσω της οποίας επιβραβεύεται ένας νικηφόρος συναγωνισμός. Εξάλλου, από τη λέξη «άθλος» προέρχεται και η λέξη αθλητισμός.
Ιδιαίτερα για έναν στρατιωτικό, ο αθλητισμός είναι σημαντικός γιατί όχι μόνο του παρέχει τα απαραίτητα σωματικά προσόντα για να καταφέρει να ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις του αγώνα, αλλά και τις κατάλληλες ψυχικές αρετές. Ένας στρατιωτικός για να εκπληρώσει το καθήκον του προς την πατρίδα πρέπει να είναι προικισμένος με φιλοπατρία, ανδρεία, καρτερία, στρατιωτικό πνεύμα και πειθαρχία. Τα θεμέλια αυτά κατακτούνται από μικρή ηλικία μέσα από διάφορους τομείς κοινωνικοποίησης όπως ο αθλητισμός. Σε αυτόν, ο άνθρωπος από τα πρώτα βήματά του μαθαίνει να ακολουθεί κάποιους κανόνες, να σέβεται την ιεραρχία και να συνεργάζεται. Επομένως, πειθαρχείται ώστε να επιτευχθεί ο στόχος του ατόμου ή της ομάδας. Αυτό το στοιχείο είναι απαραίτητο για το ελληνικό στράτευμα. Γι’ αυτό το πρόγραμμα της άθλησης και της διατροφής σε όλες τις μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων πρέπει να είναι αυστηρό και προσεκτικά σχεδιασμένο ώστε οι στρατιώτες και τα στελέχη να το ακολουθούν πιστά, με σκοπό την ψυχοσωματική τους βελτίωση.
Τα οφέλη του αθλητισμού μπορούν να αποδοθούν με βάση τους παραπάνω τομείς: ψυχολογικούς, ηθικούς, πνευματικούς, βιολογικούς, κοινωνικοπολιτικούς. Πιο αναλυτικά συμβάλει στην αγωνιστικότητα, αυτοκυριαρχία, πειθαρχία, τόλμη και θάρρος. Εθίζει τον νέο στον έντιμο αγώνα και την ανάπτυξη ψυχικών ικανοτήτων. Να θέτει στόχους, να παλεύει με υπομονή και επιμονή χωρίς να εγκαταλείπει τον αγώνα –ηθικό ακμαιότατο. Γεμίζει τον ελεύθερο χρόνο του εποικοδομητικά. Αναπτύσσει αρμονικά το σώμα και το πνεύμα του, προσφέροντας υγεία στον οργανισμό και σωματική ευρωστία. Ακόμη, ο αθλητισμός κοινωνικοποιεί και δημιουργεί δεσμούς φιλίας και σεβασμού μεταξύ των παικτών. Η οργάνωση και η σχεδίαση ενός αγώνα είναι επίτευγμα του προπονητή. Ο προπονητής καθοδηγεί τους νέους αθλητές στον δρόμο της πειθαρχίας, αφού αυτός είναι που παρέχει την σωστή υποδομή για να αναπτύξουν οι αθλητές τις ικανότητες τους και την αγάπη τους για το άθλημα. Ομοίως και σε μια στρατιωτική επιχείρηση ο ηγέτης της ομάδας αποπνέει τον σεβασμό των νέων στρατιωτών και πειθαρχημένα εκτελούν τις διαταγές του για την εκπλήρωση του στόχο τους. Έτσι ο προπονητής, δηλαδή ο ηγέτης, συμμορφώνει τους αθλητές –στρατιώτες- ώστε να δράσουν σαν ένα κοινό σύνολο για την ολοκλήρωση του αντικειμενικού σκοπού (ΑΝΣΚ). Με άλλα λόγια, ο αθλητισμός μαθαίνει στο νέο να έχει πειθαρχία, υπομονή και επιμονή.
Σε ερώτηση που έγινε στον Αξιωματικό Σωματικής Αγωγής της Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών (ΣΜΥ), Ταγματάρχη κ. Γρηγορίου Αχιλλέα, σχετικά με το πόσο σημαντική θεωρεί τη σωματική αγωγή για έναν στρατιωτικό, εκείνος απάντησε πως: αποτελεί το βασικό εφόδιο του στρατιωτικού, ώστε να μπορεί να ανταπεξέρχεται στις διάφορες δραστηριότητες της στρατιωτικής ζωής του, στο πεδίο των μαχών και στις εκπαιδεύσεις. Κάθε στρατιωτικός, από μικρή ηλικία και με την είσοδό του στη στρατιωτική οικογένεια πρέπει να εξασφαλίσει ένα καλό επίπεδο φυσικής κατάστασης και σε αυτή τη προσπάθεια όπως δήλωσε οφείλει να είναι αρωγός ο ίδιος.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΣΜΥ με μέριμνα του ίδιου δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη φυσική κατάσταση των Σπουδαστών και φροντίζει για τη συνεχή βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό των αθλητικών εγκαταστάσεων. Το μάθημα της σωματικής αγωγής έχει μεγάλη βαρύτητα για την αξιολόγηση των Σπουδαστών και καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητας. Επιπλέον, μεγάλη είναι η παράδοση της ΣΜΥ στην οργάνωση αθλητικών ομάδων. Η Σχολή δίνει κίνητρο στους Σπουδαστές να συμμετέχουν σε αυτές με τη χορήγηση τιμητικών αδειών και την απονομή των Ολυμπιακών κύκλων σε όσους διακρίνονται. Το εγχείρημα έχει κάθε χρόνο μεγάλη ανταπόκριση όπως μας πληροφόρησε ο ΑΣΑ. Σπουδαστές από όλες τις τάξεις της ΣΜΥ συνεργάζονται άψογα μεταξύ τους. Εξάλλου, στον αθλητισμό δεν υπάρχουν επώμια. Υπάρχει μόνο ο αθλητής και ο συναθλητής. Αυτό φαίνεται και από τις μεγάλες διακρίσεις που έχουν οι ομάδες της ΣΜΥ τα τελευταία χρόνια όσο αφορά τον ανώμαλο δρόμο, τον στίβο, τη κολύμβηση, την σκοποβολή, το μπάσκετ κλπ.
Σύμμαχος της άθλησης είναι και η σωστή διατροφή για την επίτευξη υψηλών επιδόσεων στον αθλητή. Έρευνες έχουν δείξει ότι η σωστή διατροφή εκτός από τα θρεπτικά συστατικά που δίνει στον οργανισμό μας, τα οποία είναι απαραίτητα για τον βίο μας, μπορεί να επηρεάσει και την ψυχική μας υγεία. Τα τρόφιμα που καταναλώνουμε επηρεάζουν άμεσα παράγοντες που σχετίζονται με τη διάθεση και τις γνωστικές λειτουργείες, όπως για παράδειγμα τα επίπεδα ορμονών. Η επικεφαλής της έρευνας Suzanne Dickson, από το πανεπιστήμιο του Gothenburg στην Σουηδία, δήλωσε: «Διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν αρκετά δεδομένα που συνδέουν την κακή διατροφή με επιδείνωση των διαταραχών της διάθεση, όπως το άγχος και η κατάθλιψη». Έτσι εάν ο αθλητής καταναλώνει το γεύμα της αρεσκείας του και παράλληλα αυτό είναι πλούσιο σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, αυτό έχει θετική επίδραση στον ασκούμενο και τον βοηθάει να φέρει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Αντίστοιχα ο στρατιωτικός, για να εκπληρώσει την αποστολή του, πρέπει να είναι ηθικά και σωματικά άρτιος. Άρα πρέπει να καταναλώνει την απαραίτητη τροφή, ώστε να ανταποκρίνεται στο γεμάτο με δραστηριότητες πρόγραμμά του. Τροφές όπως πράσινα λαχανικά, όσπρια, καρποί, σολομός, αυγά, άπαχο κοτόπουλο αποτελούν πηγή ενέργειας και θρεπτικών συστατικών. Αξιοσημείωτη είναι και η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, προϊόντα ολικής αλέσεως και ελαιόλαδο. Τροφές δηλαδή που είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά και σε άλλες ουσίες που έχουν αντιφλεγμονώδες και αλκαλικές ιδιότητες. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η μεσογειακή δίαιτα ενισχύει τις αθλητικές επιδόσεις.
Συμπερασματικά, ο συνδυασμός σωστής άθλησης και διατροφής δημιουργούν ένα υγιές περιβάλλον για τον άνθρωπο, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά. Ιδιαίτερα για έναν στρατιωτικό πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημά του καθώς μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα επηρεάζει κατά πολύ τις επιδόσεις του.