Στο παρόν σημείωμα όμως, πρόθεσή μας είναι να προβάλουμε μια γυναίκα «αεροπόρο», μια γυναίκα που αγωνίσθηκε συλλογικά και συνολικά, για να κατακτήσει ουράνιους στόχους εδώ στη γη. Και τα κατάφερε. Θεωρείται δικαιολογημένα από τις πρωτοπόρους της γυναικείας χειραφέτησης.

Βαλεντίνα Τερεσκόβα – Η πρώτη γυναίκα στο διάστημα!

Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1937. Δεν είχε μια εύκολη ζωή. Από δέκα ετών ήταν αναγκασμένη να δουλεύει για να στηρίζει τη χήρα μητέρα της.
Η μητέρα της ήταν εργάτρια σε υφαντουργείο ενώ ο πατέρας της ήταν οδηγός τρακτέρ και πήρε μέρος στο Σοβιετικο-Φινλανδικό Πόλεμο.
Η Βαλεντίνα ήταν μόλις δύο ετών, όταν ο πατέρας της έχασε τη ζωή του ως Λοχίας και κυβερνήτης τεθωρακισμένων.
Εξαιτίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Βαλεντίνα πήγε σχολείο το 1945, όταν ήταν ήδη 8 ετών, αλλά το εγκατέλειψε το 1953 για να εργαστεί, συνεχίζοντας την εκπαίδευσή της με μαθήματα δι’ αλληλογραφίας.
Άρχισε να ενδιαφέρεται για τις πτήσεις σε νεαρή ηλικία κι εκπαιδεύτηκε στην πτώση με αλεξίπτωτο στην τοπική αερολέσχη, πέφτοντας για πρώτη φορά σε ηλικία 22 ετών, το 1959.
Εκείνη την εποχή εργαζόταν ως εργάτρια, πρώτα σε εργοστάσιο ελαστικών και στη συνέχεια σε υφαντουργείο της περιοχής.
Μετά την πρώτη διαστημική πτήση του Γιούρι Γκαγκάριν το 1961, ο μηχανικός πυραύλων Σεργκέϊ Κορολιόβ, ο θεμελιωτής του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος, είχε την ιδέα της αποστολής μιας γυναίκας στο διάστημα.
Στις 16 Φεβρουαρίου 1962 η Βαλεντίνα Τερεσκόβα έκανε αίτηση να συμμετάσχει στο πρόγραμμα κι επιλέχθηκε. Οι υποψήφιες έπρεπε να είναι αλεξιπτωτίστριες κάτω των 30 ετών, με ύψος το πολύ 1,70 μέτρα και βάρος όχι περισσότερο από 70 κιλά.
Από τις 400 υποψήφιες στην τελική φάση πέρασαν 5 γυναίκες μεταξύ των οποίων κι η Τερεσκόβα.
Η ομάδα πέρασε αρκετούς μήνες εντατικής εκπαίδευσης σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, με 120 πτώσεις με αλεξίπτωτο, εκπαίδευση στη διακυβέρνηση αεριωθούμενων πολεμικών αεροσκαφών τύπου Μιγκ-15 και πολλά θεωρητικά μαθήματα.
Στις 21 Μαΐου 1963, η Επιτροπή του Σοβιετικού Διαστημικού Προγράμματος όρισε την Τερεσκόβα κυβερνήτρια του διαστημοπλοίου «Βοστόκ – 6» (στα ρωσικά σημαίνει Ανατολή). Αφού παρακολούθησε την επιτυχημένη εκτόξευση του «Βοστόκ – 5» που μετέφερε τον κοσμοναύτη Βαλερί Μπουκόφσκι στις 14 Ιουνίου 1963, η 26χρονη Τερεσκόβα άρχισε τις τελικές προετοιμασίες για τη δική της πτήση.
Το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963, δύο μέρες μετά την εκτόξευση του «Βοστόκ – 5», μαζί με την αναπληρωματική της Σολοβιόβα φόρεσαν τις διαστημικές στολές τους και μεταφέρθηκαν στην εξέδρα εκτοξεύσεων.
Με την ολοκλήρωση και των έλεγχο των συστημάτων, η Τερεσκόβα μπήκε στο θαλαμίσκο και μετά από μια δίωρη αντίστροφη μέτρηση, το «Βοστόκ – 6» εκτοξεύθηκε με επιτυχία.
Έτσι, η Τερεσκόβα έγινε η πρώτη γυναίκα στην Ιστορία που πήγε στο διάστημα, κατακτώντας μια ακόμη πρωτιά για την Σοβιετική Ένωση.
Κατά την διάρκεια της πτήσης της είχε το κωδικό όνομα «Τσάικα» που στα ρωσικά σημαίνει Γλάρος. Η Τερεσκόβα παρά τη ναυτία που ένιωθε κατά το μεγαλύτερο μέρος της αποστολής, κατόρθωσε να συμπληρώσει 48 περιφορές γύρω από τη Γη και 71 ώρες παραμονής στο διάστημα.
Με τον κοσμοναύτη Μπουκόφσκι και το «Βοστόκ – 5» έκαναν δίδυμη πτήση επί σχεδόν τρεις μέρες. Λέγεται μάλιστα πως εξαιτίας ενός σφάλματος του αλγόριθμου στον αυτόματο πιλότο κινδύνεψε να χαθεί στο διάστημα, αλλά ευτυχώς ο Γκαγκάριν και ο διευθυντής του προγράμματος με γρήγορους υπολογισμούς διόρθωσαν την πορεία του αεροσκάφους.
Αφού διάνυσε 2 εκατομμύρια χιλιόμετρα, επέστρεψε στη Γη (μαζί με τον κοσμοναύτη Μπουκόφσκι του «Βοστόκ – 5») και προσγειώθηκαν ομαλά στο κοσμοδρόμιο του Καζακστάν, στις 19 Ιούνη 1963.
Κατά τη διάρκεια της αποστολής της συνέλεξε βιολογικά στοιχεία για τις αντιδράσεις του γυναικείου σώματος στις συνθήκες του διαστήματος.
Οι δύο κοσμοναύτες πραγματοποίησαν επιστημονικές μετρήσεις, παρατήρησαν και κινηματογράφησαν την επιφάνεια της Γης, τους σχηματισμούς των νεφών της, τον Ήλιο, τη Σελήνη και τους αστέρες. Τράβηξαν μια σειρά από φωτογραφίες, που αποτέλεσαν βασική πηγή πληροφόρησης για τη μελέτη των στρωμάτων αερολυμάτων στην ατμόσφαιρα, συμβάλλοντας στην επιστήμη της μετεωρολογίας.
Μετά την πτήση η Τερεσκόβα εγκατέλειψε το διαστημικό πρόγραμμα και στις 3 Νοέμβρη του 1963, παντρεύτηκε τον κοσμοναύτη Νικολάγιεφ με τον οποίο απέκτησε ένα παιδί.
Το 1968, έγινε πρόεδρος της Σοβιετικής Επιτροπής Γυναικών, το 1969 αποφοίτησε από την Ακαδημία Πολεμικής Αεροπορίας Ζουκόφσκι ως αστροναύτης μηχανικός, ενώ το 1977 πήρε διδακτορικό στη διαστημική μηχανολογία.
Εκλέχθηκε βουλευτής του Ανωτάτου Σοβιέτ (από το 1962) και μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης. Είχε έντονη δραστηριότητα ως αντιπρόσωπος της ΕΣΣΔ και στο εξωτερικό, έχοντας τιμηθεί με πολλές διακρίσεις σε αρκετές χώρες. Το 1963 της απονεμήθηκε ο τίτλος της Ηρωίδας της Σοβιετικής Ένωσης και το 1990 ανακηρύχθηκε επίτιμη διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.
Προς τιμήν της δόθηκε το όνομά της σε έναν κρατήρα διαμέτρου 31 χιλιομέτρων, που βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο της αθέατης πλευράς της Σελήνης.
Η Τερεσκόβα υπήρξε η πρώτη και μέχρι σήμερα μοναδική γυναίκα με το βαθμό του Πτεράρχου στη σοβιετική αλλά και στη ρωσική πολεμική αεροπορία. Αποστρατεύθηκε το 1997. Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ η Τερεσκόβα έχασε τα πολιτικά της αξιώματα, αλλά τίποτα από την αίγλη και το κύρος της.

Ευθ. Γκιτέρσος
Με πληροφορίες από τον Ημερήσιο Τύπο