Βασίλειος ο Μέγας. Γεννήθηκε το 330 στη Νεοκαισάρεια του Πόντου, Γόνος ευγενούς οικογένειας γνωστής για την ευσέβειά της και την προσφορά της στην Χριστιανική Εκκλησία. Ο Πατέρας του Βασίλειος ασκούσε το έργο του ρητοροδιδασκάλου εκεί, η Μητέρα του Εμμελεία προερχόταν από μεγάλη οικογένεια της Καισάρειας της Καππαδοκίας. Τα πρώτα του γράμματα έμαθε κοντά στον Πατέρα του και στη συνέχεια το 347 στην Κωνσταντινούπολη και ακολούθως στην περίφημη φιλοσοφική σχολή των Αθηνών, όπου αναπτύχθηκαν φιλικοί δεσμοί με τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό και εκεί γνώρισε και τον Ιουλιανό τον Παραβάτη που αργότερα έγινε Αυτοκράτορας (361-363) πολέμιος του Χριστιανισμού. Ως Διάκονος έζησε σχεδόν στην έρημο και ως Πρεσβύτερος (362) στην Καισάρεια εργάστηκε εναντίον του Αρειανισμού μια επικίνδυνης τότε αίρεσης. Το 370 έγινε Επίσκοπος Καισαρείας έως το 379 και πολέμησε δυναμικά τον Αρειανισμό. Υπήρξε φιλομαθής και η κλασική του μόρφωση του έδωσε την δυνατότητα να διδάξει σωστά στην:
«Πραγματεία προς τους νέους». Το Αποστολικό του πνεύμα και ο πλούσιος ανθρωπιστικός και κοινωνικός του κόσμος αποκαλύπτονται διά μέσου των έργων του που διακρίνονται σε «Δογματικά και Αντιαιρετικά, Ασκητικά, Πρακτικά, Ομιλίες, Επιστολές», που τον ανέδειξαν σε οικουμενικό Διδάσκαλο της Εκκλησίας και ένα των Τριών Ιεραρχών. Για φιλανθρωπικούς σκοπούς ίδρυσε την Βασιλειάδα κοντά στην Καισάρεια για την περίθαλψη των φτωχών και των ασθενών, όταν είχε ξεσπάσει και ο μεγάλος λιμός (πείνα) στην Καισάρεια 367-368. Πέθανε σε ηλικία 49 ετών την 1η Ιανουαρίου 379. Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του την 1η Ιανουαρίου, ενώ την 30η Ιανουαρίου συνεορτάζεται μαζί με τους δύο άλλους Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας Γρηγόριο τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Γρηγόριος ο Θεολόγος ο Ναζιανζηνός. Μεγάλος λόγιος Ιεράρχης και Θεολόγος της Εκκλησίας. Γεννήθηκε το 327/328 στην μικρή κώμη Αριανζό, όπου έλαβε και τις πρώτες σπουδές του και στη συνέχεια στην Καισάρεια, όπου γνώρισε και τον Μ. Βασίλειο, στην Αλεξάνδρεια και τέλος στην Αθήνα, όπου η Φιλοσοφική Σχολή είχε γίνει κυψέλη για τους φιλομαθείς Χριστιανούς νέους. Στην Αθήνα εμπέδωσε την φιλία του με τον συμμαθητή του στη Σχολή Μ.Βασίλειο, και αυτή η φιλία έγινε σημαντικό κίνητρο για την μετέπειτα δραστηριότητά του στον χώρο της Εκκλησίας και της Θεολογίας. Συνεργάστηκε πολύ με τον Μ. Βασίλειο εναντίον των διαφόρων αιρέσεων για την ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Γρηγόριος υπήρξε μεγάλος και βαθυστόχαστος εκκλησιαστικός συγγραφέας. Τα έργα του διακρίνονται σε: «Λόγους, Επιστολές και Ποιήματα» και ολόκληρα αποσπάσματα από τους «Λόγους» του χρησιμοποιούνται χωρίς μεταβολές στην εκκλησιαστική υμνογραφία. Το 381 η Β' Οικουμενική Σύνοδος τον εξέλεξε Επίσκοπο (Πατριάρχη) Κωνσταντινουπόλεως που λόγω αμφισβήτησης χωρίς αιτία από δύο συνοδικούς προτίμησε να παραιτηθεί, αφού πρώτα εξεφώνησε τον περίφημο «Συντακτήριο Λόγο του» και αναχώρησε για την Ναζιανζό όπου ανέπτυξε σημαντική ποιμαντική δράση. Τελικά κατέφυγε στην γενέτειρά του και επιδόθηκε στο συγγραφικό του έργο μέχρι τον θάνατό του το 390. Η Εκκλησία τιμά την μνήμη του την 25η Ιανουαρίου και την 30η Ιανουαρίου εορτή των Τριών Ιεραρχών μαζί με τον Μέγα Βασίλειο και τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Υπήρξε Μέγας Πατέρας της Εκκλησίας και Οικουμενικός Διδάσκαλος τόσο με την αγιότητα του βίου του όσο και με την μοναδική ακτινοβολία τού τεράστιου συγγραφικού έργου του. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια περί το 354 και έχασε τον Πατέρα του μετά την γέννησή του η δε νεαρή Μητέρα του Ανθούσα αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στην αγωγή του. Ο Ιωάννης έλαβε σπουδαία μόρφωση στα ακμαία εκπαιδευτικά κέντρα της μεγάλης Αντιόχειας. Χειροτονήθηκε Διάκονος το 381 και το 386 Πρεσβύτερος σε ενορία της Αντιόχειας. Το 398 εκλέγεται Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως και απέκτησε τεράστια δημοτικότητα με την αναμόρφωση του όλου ποιμαντικού του έργου με την ηθική εξυγίανση της κοινωνίας και κυρίως του κλήρου και των Αρχόντων. Αναδείχθηκε σε μέγιστο εκκλησιαστικό συγγραφέα το δε έργο του είναι εντυπωσιακό όχι μόνο σε έκταση αλλά και σε Θεολογική πληρότητα. Τα κηρύγματά του (ομιλίες, λόγοι) διακρίνονταν για την σαφήνεια του λόγου και της φράσης και μιλούσε πάντοτε χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία και χωρίς χειρόγραφα. Το επίθετο Χρυσόστομος που τον συνοδεύει από τον 6ον αιώνα οφείλεται στους λόγουςπου κατά καιρούς εξεφώνησε. Ξεχωρίζουν οι 21 Λόγοι του «Εις Ανδριάντας» οι δύο «προς Ευτρόπιον» Άρχοντα της Βασιλεύουσας και η περίφημη από τις Θεολογικές του Πραγματείες «περί Ιερωσύνης». Σώζονται επίσης πολλές Επιστολές του, όπως έργο του είναι και το κείμενο της Θείας Λειτουργίας που τελείται κάθε Κυριακή. Με τα δηκτικά κηρύγματά του για την άτακτη ζωή των Αρχόντων ήρθε σε ρήξη και με την Αυτοκράτειρα Ευδοξία σύζυγο του Αρκαδίου με αποτέλεσμα σε μια παρωδία δίκης το 403 εκθρονίστηκε και εξορίστηκε αρχικά κοντά στα σύνορα με τη Αρμενία και στη συνέχεια διετάχθη η μεταφορά του για τα Κόμανα του Πόντου όπου εξαντλημένος πέθανε καθ’ οδόν την 14η Σεπτεμβρίου 407.

Τρεις Ιεράρχες! Τρεις Απόστολοι Ιεροκήρυκες και Θεολόγοι Διδάσκαλοι της Ορθόδοξης Πίστεώς μας και τιμώνται ως Διδάσκαλοι της Παιδείας.

         Δημ. Σχίζας            
Σμχος ε.α. 8η Σειρά ΣΤΥΑ