17
Οκτ

ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ή ΠΑΡΟΙΜΙΑΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ

   1. Αγάντα, Ρόμελ-Βάστα, Ρόμελ.
Φράση που την έλεγαν οι Έλληνες μαυραγορίτες, την εποχή της Γερμανικής Κατοχής [1940-19044], θέλοντας να πουν στον Γερμανό Στρατάρχη του Africa Corpus να βαστάξει λίγο ακόμα, δηλαδή να μην υποχωρήσει, γιατί θα έπεφταν οι τιμές των εμπορευμάτων τους.

   2. Αίεν Αριστεύειν.
Αίεν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν. [Πάντα πρώτος και ανώτερος από τους άλλους και να μην ντροπιάζεις τη γενιά των προγόνων]. Με αυτά τα λόγια συμβούλεψε ο Ιππόλαχος από τη Λυκία το γιο του Γλαύκο, όταν τον έστειλε στην Τροία να πολεμήσει τους Έλληνες. Το ανιστορεί ο Γλαύκος στον Διομήδη, όταν αυτός τον ρώτησε για τη γενιά του. Πατρική συμβουλή, που ήταν η αγαπημένη του Ρωμαίου Κικέρωνα.
   3. Άκουσον μεν, πάταξον δε.
Χτύπησέ με, μα άκουσέ με. Αυτή την απάντηση έδωσε , όπως αναφέρει ο Πλούταρχος στο συμβούλιο της Σαλαμίνας, στα 480π.Χ., ο Θεμιστοκλής στον Σπαρτιάτη Ναύαρχο Ευρυβιάδη, όταν θέλησε εκείνος να τον χτυπήσει, ερεθισμένος, επειδή ο Θεμιστοκλής υποστήριζε πως η ναυμαχία έπρεπε να γίνει στα νερά της Σαλαμίνας και όχι κοντά στον Ισθμό όπως πρότεινε ο Ευρυβιάδης. Από τότε έμεινε παροιμιώδης η φράση και λέγεται, για να δείξει την ηρεμία και τη σταθερότητα που κρατά μέσα σε αναμμένη συζήτηση, όποιος αποβλέπει να βρεθεί η αλήθεια και να γίνει το σωστό.
   4. Αλκυονίδες ημέρες.
Οι καλές μέρες στα μέσα του Γενάρη, τις λέμε «αλκυονίδες» και λέγονται έτσι από το όνομα της Αλκυόνης, κόρη του Αιόλου, που κυβερνούσε τους ανέμους.
Ο Δίας τιμώρησε την Αλκυόνη για μια της ασέβεια και την έκανε πουλί, την «Αλκυώνα», που καταδικάστηκε να κλωσσάει τ’αυγά της τον χειμώνα αντί την άνοιξη. Επειδή τα αυγά τα άφηνε στους βράχους που βρίσκονται κοντά στη θάλασσα ή στις όχθες των ποταμών και οι χειμωνιάτικοι αέρηδες παράσερναν μαζί με τα κύματα τα αυγά της, παρακάλεσε τον Δία να τη συγχωρήσει. Αυτός τη λυπήθηκε και διάταξε τον Αίολο να σταματάει περίπου για 14 ημέρες τους δυνατούς ανέμους, για να μπορεί να κλωσσάει αυτή τα αυγά της.
   5. Δαίδαλος.
Πέσαμε σε δαίδαλο, λέμε, όταν βρεθούμε σε δύσκολο δρόμο ή όταν δεν μπορούμε για οποιαδήποτε αιτία να προχωρήσουμε.
Η φράση και η λέξη ξεκινάει από τον μυθικό Δαίδαλο. Ο μύθος του Δαίδαλου ανήκει στην Κρήτη, έπειτα στην Αττική και μετά γίνεται Πανελλήνιος.
Στην Αττική ο Δαίδαλος έδωσε το όνομά του στους Δαιδαλίδες ή με άλλα λόγια ήταν προστάτης και γενάρχης της μεσαίας τάξης των βιοτεχνών, που ονομαζόντουσαν «δημιουργοί». Χαρακτηριστική είναι η γενεαλογία του Δαίδαλου, που τον θέλει γιο του Ευπαλάμου ή του Παλαμάωνα.
Και τα δύο αυτά πατρικά ονόματα σημαίνουν στην ουσία ένα και το αυτό πρόσωπο.
Ευπάλαχος, όσο και Παλάμων, σημαίνουν τον άνθρωπο με την επιτήδεια παλάμη, δηλαδή το επιτήδειο χέρι ή τον δεξιοτέχνη, που είναι ανάλογα με τα σημερινά επίθετα «καλεπίχειρος» ή «χρυσοχέρης».
Ο Δαίδαλος για να κρύψει τον Ταύρο της Πασιφάης, γυναίκας του Μίνωα, κατασκεύασε τον Λαβύρινθο, που δεν μπορούσε κανείς, όταν έμπαινε, να ξαναβγεί. [Ο Θησέας μόνο τα κατάφερε με το μίτο της Αριάδνης]. Έτσι, επειδή ο Δαίδαλος είναι κατασκευαστής του Λαβυρίνθου, αλλά και πολλών άλλων δύσκολων πραγμάτων, έδωσε την ονομασία του σε κάθε τι δύσκολο, να λέγεται Δαίδαλος.
   6. Έπεα πτερόεντα
Ομηρική έκφραση. Μεταφορικά «λόγια του αέρα». Στην Ιλιάδα αναφέρεται, πολλές φορές, η φράση «φωνήσας έπεα πτερόεντα» ή «έπεα πτερόντ’αγόρευον».
   7. «Σόλων, Σόλων, Σόλων»
Έτσι φώναξε ο Κροίσος, βασιλιάςτης Λυδίας, πάνω από τα ξύλα που είχαν τοποθετηθεί, για να τον θανατώσουν με πυρά, όταν καταδικάστηκε από τον Κύρο της Περσίας. Ο Κύρος ρώτησε, γιατί φώναξε τον Σόλωνα, του απάντησαν το ιστορικό απόφθεγμα του «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε», που είχε πει κάποτε ο Σόλωνας στον Κροίσο και τότε αυτός φοβήθηκε, μήπως συμβεί και σ’αυτόν κάποτε το ίδιο και διάταξε να τον αφή-σουν ελεύθερο.
   8. Στον έβδομο ουρανό.
Ο αριθμός εφτά (7) έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή του ανθρώπου.Εφτά οι ουρανοί, εφτά οι λυχνίες των Εβραίων,εφτά τα θαύματα της αρχαιότητας,εφτά τα μυστή-ρια της εκκλησίας, εφτά οι μέρες της εβδομάδας κ.ο.κ.
Εφτά οι ουρανοί, σύμφωνα με το Ταλμούδ, τον πολιτικό και θρησκευτικό κώδικα των Εβραίων. Εφτά και κατά το Κοράνι: Βίλον, Ρακία, Σχακίμ, Ζεμπούλ, Μαόν, Μαχόν και Αραμπότ, και όπως πιστεύουν πολλοί, ο παράδεισος βρίσκεται στον έβδομο ουρανό και όποιος ζει στον έβδομο ουρανό ζει ευτυχισμένος.
   9. Μήπως είδατε τον Παναγή.
Είναι μία φράση που γεννήθηκε τον καιρό της Γερμανικής Κατοχής, στα Μέγαρα της Αττικής.
Ο Παναγής ήταν ένας απατεωνίσκος, που στις μαύρες μέρες της Κατοχής, εξαπάτησε μερικές αθώες κοπέλες με την υπόσχεση του γάμου και αφού τους «μάσησε» αρκετά, τους όρισε και την ημέρα που θα τις παντρευότανε. Τους έδωσε ραντεβού, την ίδια ημέρα και ώρα στην ίδια εκκλησία και αυτός όπου φύγει-φύγει. Οι άμοιρες κοπέλες μάταια περίμεναν τον ερχομό του και οι συγγενείς τους ρωτούσαν όποιον έβλεπαν να έρχεται: «Μήπως είδατε τον Παναγή;» Η φράση λέγεται, όταν κάποιος σου δώσει υπόσχεση και το σκάσει.
   10. Οι καιροί ου μενετοί.
Μενετός, ή, όν= αυτός που περιμένει, που προσμένει, αυτός που μπορεί ή είναι διατεθειμένος να περιμένει, υπομονετικός. «Θεοί μενετοί» «του δε πολέμου οι καιροί ου μενετοί»= οι παρουσιαζόμενες ευκαιρίες στον πόλεμο δεν περιμένουν, φεύγουν χωρίς να γυρίσουν, έτσι θα πρέπει να εκμεταλλευόμαστε την ευκαιρία, να μη χάνει χρόνο.

11/2/2020

ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΒΑΣΤΟΣ
Επγός ε.α. 9η Σειρά ΣΤΥΑ

 

 

Share this post

Διαβάστηκε 646 φορές

Διευκρίνηση

Τα ενυπόγραφα κείμενα δεν εκφράζουν κατ' ανάγκη το Σ.Α.Σ αλλά μόνο τον Συντάκτη.