Η Κλιματική Αλλαγή
Γράφει ο Σμχος ε.α. Ι. Μπένος της 21ης Σειράς ΣΤΥΑ
Προσεγγίζοντας με μεγάλη υπευθυνότητα και με κάθε λεπτομέρεια το Περιβάλλον και τον Πλανήτη γενικότερα, αποδεικνύεται, ότι η Κλιματική αλλαγή προκάλεσε πολύ πιθανόν και τη φυγή των πρώτων ανθρώπων από την Αφρική.
Ερευνητική ομάδα μελέτησε σχετικά κάποιες εναποθέσεις ιζημάτων στην Ν.Α. Αραβική χερσόνησο, που μπορούν να εξαχθούν ορισμένα ασφαλή συμπεράσματα για το κλίμα στην περιοχή αυτή, τα τελευταία 160.000 χρόνια. Μ' αυτά τα δεδομένα οι πρόγονοι των σημερινών ανθρώπων εγκατέλειψαν την Αφρική και ταξίδευσαν προς την Ν.Α. Ασία πριν από 75.000 - 80.000 περίπου χρόνια κατά τη διάρκεια πολλαπλών φάσεων.
Τα διάφορα ευρήματα ωστόσο αμφισβητούν σχεδόν τελείως τη θεωρία, που υποστηρίζει, ότι κάποιοι ανθρώπινοι πληθυσμοί εξαπλώθηκαν με ταχύτατα από την Αφρική στις ακτές της Αραβίας, πριν από 50.000 - 60.000 περίπου χρόνια. Τα διάφορα ιζήματα αποκαλύπτουν επίσης, μια παρατεταμένη περίοδο βροχοπτώσεων, που σύμφωνα με τους επιστήμονες του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, θα παρείχε επαρκείς ποσότητες γλυκού νερού, για να ξεδιψάσει όλο τον ανθρώπινο πληθυσμό. Η διασπορά αυτών των πρώτων ανθρώπινων πληθυσμών απ' την Αφρική, συνδέεται έτσι με την Κλιματική Αλλαγή κι εκάστοτε τις περιβαλλοντικές συνθήκες της Αραβίας. Αυτό δηλώνει σχετικά άλλωστε και ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης Α. Πάρτον, που υποστηρίζει ότι:
«Αν εξακολουθούν να είναι ακόμη περιστασιακά άγονες οι απέραντες έρημοι της Αραβικής χερσονήσου, θα μετατραπούν εύκολα σε περιοχές με λίμνες γεμάτες με γλυκό νερό και ενεργά ιζηματογενή συμπλέγματα ποταμών. Παρόμοιες περιπτώσεις εμφάνισης και περαιτέρω δραματικής αύξησης των βροχοπτώσεων σε όλη την Αραβική χερσόνησο, θα είχε σαν αποτέλεσμα την περαιτέρω ένταση των ανέμων και την μετατόπιση των μουσώνων του Ινδικού ωκεανού».
Μια παλαιότερη ωστόσο έρευνα του πανεπιστημίου Gollege του Λονδίνου υποστηρίζει ότι η σταδιακή αυξομείωση του μεγέθους των μεγάλων λιμνών σε όλες τις κοιλάδες της Ανατολικής Αφρικής, συνδέεται και με την επέκταση του εγκεφάλου των πρώτων ανθρώπων. Ο καθηγητής Μάρκ Μάολιν, επικεφαλής της νέας αυτής έρευνας υποστηρίζει ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι, που γεννήθηκαν με την Κλιματική Αλλαγή έπρεπε ν' αντιμετωπίσουν την απότομη από τις συνθήκες έντονης πείνας σε συνθήκες πολύ μεγάλης αφθονίας και αντίστροφα. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην εμφάνιση κάποιων άλλων φυλών με πιο μεγάλο κρανίο, που εξαπλώθηκαν από την Ανατολική Αφρική στην Ευρασία και τη Νότια Αφρική.
Οι προάγγελοι της Κλιματικής Αλλαγής είναι κυρίως η μεγάλη αστάθεια των εποχών στην Κ. Ευρώπη και το θερμότερο φθινόπωρο στην Αυστραλία.
Έτσι η Άνοιξη, έχει ήδη αρχίσει να μην είναι τόσο ευδιάκριτη, όσο διαρκεί η Κλιματική αλλαγή. Το 2007 και το 2008 παρατηρήθηκαν έτσι στην Αγγλία ορισμένα φυσικά γεγονότα, που σηματοδοτούσαν τον ερχομό της Άνοιξης, όπως η ανθοφορία και η εμφάνιση ορισμένων εντόμων, που εμφανίζονται συνήθως μέσα στον Χειμώνα, καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν πιο σταθερά.
Μολονότι ορισμένοι μπορούν να θεωρήσουν αυτές τις αλλαγές χαριτωμένες, στην πραγματικότητα είναι η πιο χειροπιαστή απόδειξη για τον Πλανήτη, που έχει ήδη αρχίσει να ισχύει για καλά το "Φαινόμενο του Θερμοκηπίου", κάτι που θα είναι ιδιαίτερα καταστροφικό, εάν δεν ελεγχτεί άμεσα.
Στην ουσία όμως, η αστάθεια αυτή των εποχών στην Αγγλία είναι η μοναδική απόδειξη της Κλιματικής αλλαγής, που έχει σχέση με το λιώσιμο των πάγων στο Β. Πόλο. Το φαινόμενο αυτό δείχνει, ότι η αλυσίδα των διαφόρων οργανισμών αντιδρά ενεργά στη μεγαλύτερη περιβαλλοντική αλλαγή στην Ιστορία μ' έναν περίεργο τρόπο, που οι άνθρωποι συνήθως δεν τον αντιλαμβάνονται με την πραγματική τους σημασία. Όλα τα ανοιξιάτικα έτσι φυτά και τα λουλούδια στην Αγγλία ανθίζουν από του Νοέμβριο, γεγονός που προκαλεί πολλές ανησυχίες για το μέλλον του Πλανήτη. Τα πιο χαρακτηριστικά είδη είναι τ' αγριοραδίκια και οι μαργαρίτες, που σε ορισμένες περιοχές ανθίζουν όλη τη διάρκεια του Χειμώνα.
Αντίστοιχα αντιδρούν όμως και τα έντομα, καθώς πολλές πεταλούδες εμφανίζονται πιο πολύ τον Ιανουάριο αντί τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο, ενώ συμβαίνει ακριβώς το ίδιο και με παγώνια, που ξεχειμωνιάζουν στην Κ. Ευρώπη. Παράλληλα οι ειδικοί στη Αυστραλία μιλούν για τον καύσωνα, του έπληξε τα τελευταία 3.000 χρόνια την Αδελαΐδα και επιμένουν, ότι ήταν το πιο χειρότερο γι' αυτή την εποχή, καθώς παρά το γεγονός ότι ήταν ακόμη Φθινόπωρο, το θερμόμετρο ξεπερνούσε τους 35 βαθμούς Κελσίου. Ανάλογες θερμοκρασίες σημειώθηκαν και στην Μελβούρνη, ενώ η Τασμανία πληττόταν από τεράστιες πυρκαγιές. Σημειώνεται επίσης, ότι το ρεκόρ ζέστης στην περιοχή Μαρμπλ Μπαρ στην Δ. Αυστραλία σημειώθηκε το 1923, όταν για 160 συνεχείς ημέρες το θερμόμετρο έδειχνε πάνω από 37,8 βαθμούς Κελσίου.
Τα τελευταία επίσης χρόνια βρίσκεται ήδη στην επικαιρότητα ολοένα και πιο συχνά το πρόβλημα της λειψυδρίας. Σύμφωνα μα τα στοιχεία του ΟΗΕ, η κρίση σε πόσιμο νερό χαρακτηρίζεται τόσο από τη συνεχή μείωση της ποσότητάς του, όσο και από την υποβάθμιση της ποιότητάς του. Ένα και πλέον δισεκατομ. άνθρωποι δεν έχουν έτσι πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό, ενώ 2,6 δισεκατομ. Άτομα δεν έχουν πρόσβαση στις στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας ωστόσο, ο αριθμός των κατοίκων σε περιοχές που το νερό είναι σπάνιο υπολογίζεται, ότι θα ανέλθει το 2025 σε 3,5 δισεκατομ. περίπου. Το 20% του σημερινού πληθυσμού της γης, είναι έτσι αναγκασμένο να πίνει νερό από μολυσμένες πηγές, ενώ περισσότεροι από 2.000.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από διάφορες ασθένειες, που έχουν άμεση σχέση με την ακαταλληλότητα ή την έλλειψη του νερού.
Υπολογίζεται σήμερα, ότι 425 εκατομμύρια περίπου παιδιά αντιμετωπίζουν τις ίδιες ακριβώς συνέπειες της έλλειψης του πόσιμου νερού, ενώ σε πολλά μέρη του κόσμου οι γυναίκες και τα παιδιά αναλαμβάνουν το καθήκον της μεταφοράς του πόσιμου νερού από άλλα σημεία, κάνοντας έτσι η ζωή τους πιο δύσκολη. Σε αρκετά μέρη αναγκάζονται επίσης, να διανύουν περπατώντας για το σκοπό αυτό πολύ μεγάλες αποστάσεις για να μεταφέρουν πόσιμο νερό, για να πλυθούν, να πιούν ή να μαγειρέψουν τόσο οι ίδιοι, όσο και οι οικογένειές τους. Σε πολλές περιπτώσεις τέλος πολλά παιδιά δεν πηγαίνουν καθόλου σχολείο.
Είναι έτσι γενικά αποδεκτό ότι το κλίμα αλλάζει σε παγκόσμια κλίμακα. Ένας πολύ εμφανής δείκτης παρατηρήσεων, είναι η θερμοκρασία στο Περιβάλλον, που έχει αυξηθεί τελευταία και η κλιματική αλλαγή επηρεάζει με πολλούς τρόπους την ανθρώπινη υγεία. Ανάλογα δε με το γεωγραφικό εύρος, μπορεί να διαταραχθεί η εποχικότητα ορισμένων μολυσματικών ασθενειών. Σαν κλιματική αλλαγή νοείται ωστόσο, η μεταβολή του παγκόσμιου κλίματος και ειδικά οι μεταβολές όλων των μετεωρολογικών συνθηκών, που εκτείνονται σε πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Στη Σύμβαση- Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για όλες τις κλιματικές μεταβολές (HNFCC), σαν κλιματική αλλαγή, ορίζεται ειδικότερα η μεταβολή εκείνη, πού άμεσα ή έμμεσα οφείλεται, κυρίως, στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Λόγω της κλιματικής αλλαγής, η στάθμη της θάλασσας τότε αυξάνεται, οι πάγοι λιώνουν. Εμφανίζονται επίσης ακραία καιρικά φαινόμενα, πιο έντονα και πιο συχνά από πριν, μείωση του όζοντος στην ατμόσφαιρα, σημαντικές αλλαγές στο οικοσύστημα γενικότερα λόγω της έλλειψης της βιοποικιλότητας, αλλαγές σε όλα τα υδρολογικά συστήματα και τις προμήθειες του πόσιμου γλυκού νερού και την υποβάθμιση του εδάφους. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών, όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες, εκείνες κυρίως, που αναφέρονται στην καύση ορυκτών καυσίμων, έχουν προκαλέσει την αύξηση των ποσοτήτων του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων, που είναι γνωστά σήμερα σαν «Αέρια του Θερμοκηπίου». Τα αέρια αυτά απορροφούν την υπέρυθρη ακτινοβολία, που εκπέμπεται απ’ τη Γη, αντί να επιτρέπεται η ελεύθερη διαφυγή τους στο διάστημα. Λόγω του κλιματικού αυτού φαινομένου παγιδεύεται μερικές φορές μία επιπλέον θερμότητα στα χαμηλότερα ατμοσφαιρικά στρώματα. Τα τελευταία 100 χρόνια, πιο συγκεκριμένα, η παγκόσμια θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 0,75 βαθμούς Κελσίου περίπου, ενώ τα τελευταία 25 έτη ο ρυθμός της θέρμανσης του Πλανήτη αυξήθηκε πάνω από 0,18 βαθμούς Κελσίου ανά μια δεκαετία. Η περιβαλλοντική αυτή αύξηση της θερμοκρασίας απειλεί να: (α) οδηγήσει σε πιο υψηλότερα επικίνδυνα επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων, (β) οδηγήσει σε αύξηση της μετάδοσης πολλών ασθενειών με το ακάθαρτο νερό και τα μολυσμένα τρόφιμα, (γ) θέσει σε κίνδυνο τη γεωργική παραγωγή σε ορισμένες από τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και (δ) αυξήσει τον κίνδυνο ακραίων καιρικών φαινομένων.
Η αλλαγή του κλίματος θα επηρεάσει μοιραία, υπάρχουν ήδη οι πρώτες ενδείξεις, τις πιο βασικές απαιτήσεις στην ανθρώπινη υγεία, όπως ο καθαρός αέρας και το νερό, η επαρκής τροφή για ύπαρξη κατάλληλου καταλύματος. Αξίζει να σημειωθεί, ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν από ατμοσφαιρική ρύπανση 800.000 περίπου άνθρωποι 1,8 εκατομμύρια από διάρροια, που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην έλλειψη πόσιμου νερού και στην αποχέτευση και 60.000 περίπου από φυσικές καταστροφές. Το κλίμα στον πλανήτη αλλάζει έτσι τώρα πολύ πιο γρήγορα από οιαδήποτε άλλη χρονική περίοδο στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, καθώς τα πολύ ακραία καιρικά φαινόμενα είναι ενίοτε θανατηφόρα και οι υπερβολικοί καύσωνες προκαλούν, ειδικά στους ηλικιωμένους πολλά καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα. Οι έντονες καταιγίδες επίσης μπορούν να καταστρέφουν ενίοτε πολλές ανθρώπινες υποδομές, ενώ η σταδιακή άνοδος της θαλάσσιας στάθμης, με την εμφάνιση πολύ ισχυρών καταιγίδων τείνει να οδηγήσει σε πολύ συχνές και πολύ σοβαρές παράκτιες πλημμύρες.
Οι διάφορες προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και της Διακυβερνητικής Επιτροπής (IPCC) για την κλιματική αλλαγή δείχνουν, ότι όλες οι αρνητικές επιπτώσεις, που σχετίζονται άμεσα με την ανθρώπινη υγεία θα είναι στο εγγύς μέλλον πολύ πιο μεγάλες και πολύ πιο έντονες από όλα τα πιθανά οφέλη, καθώς η κλιματική αλλαγή απειλεί να επιβραδύνει και να αντιστρέψει την πρόοδο που σημειώθηκε μέχρι τώρα από την παγκόσμια κοινότητα στη δημόσια υγεία, για όλες τις παραπάνω μολυσματικές ασθένειες και την αντιμετώπισή τους σε οιοδήποτε γεωγραφικό μήκος και πλάτος και συμβούν. Το γεγονός όμως αυτό δυσχεραίνει περισσότερο τον περαιτέρω περιορισμό τους και εγκυμονεί διάφορες βίαιες συγκρούσεις, που είναι πολύ δύσκολο να περιοριστούν εντός των εθνικών συνόρων. Η κλιματική αλλαγή τέλος, απειλεί να επιβραδύνει, να σταματήσει η και να αντιστρέψει την ήδη υπάρχουσα ιατρική πρόοδο, που έχει σημειωθεί μέχρι τώρα ενάντια σ’ αυτές τις λοιμώξεις, που ορισμένες από αυτές είναι θανατηφόρες. Ο σοβαρότερος κίνδυνος εστιάζεται ωστόσο στα πιο αναπτυσσόμενα κυρίως κράτη, με ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στα πλαίσια της επίτευξης των σχετιζόμενων με την ανθρώπινη υγεία των «Αναπτυξιακών Στόχων για την τρέχουσα Χιλιετία» και του ανθρώπινου δικαιώματος, με αυτές τις συνθήκες, την επιβίωσή του.
Σημείωση Συντακτικής Επιτροπής: Λάβαμε αρκετά άρθρα με ποικίλο περιεχόμενο από τον εκλεκτό συνάδελφο συγγραφέα. Επιλέξαμε, όμως, την ανάρτηση του συγκεκριμένου κειμένου λόγω της επέλασης της πανδημίας στις ζωές μας, αλλά και στη ζωή του πλανήτη γενικότερα.
Η τρέχουσα πανδημία μας δείχνει, με τρόπο επώδυνο, να κατανοήσουμε το μέγεθος της ζημιάς που έχει παράξει η βιομηχανική κοινωνία στο Περιβάλλον. Που υποδεικνύει, κυρίως, την άμεση ανάγκη αλλαγής πλεύσης στη διαχείριση του Περιβάλλοντος, μακριά από τις επιδιώξεις των εφήμερων οικονομικών συμφερόντων.