Γράφει ο Σγος (ΤΜΑ) ε.α. Αθανάσιος Μαλέτσικας, της 29ης Σειράς

«Πρόσωπα, αντιλήψεις και καταστάσεις»

Δέκα το βράδι κτυπάει το τηλέφωνο. «Έχεις χρόνο να μιλήσουμε;» «Για σένα πάντα» του απαντώ. Τον άκουσα ενημερωμένο. Κι ανήσυχο. «Αυτοί που μπήκαν μετά το 2014, θα φτάνουν μέχρι Ανθυπασπιστές», …τα λόγια του. Λογικό επακόλουθο για έναν πατέρα ενός Επισμηνία, απόφοιτου της ΣΜΥΑ να ενδιαφέρεται. Ηθική υποχρέωση της αφεντιάς μου να τον ακούσει. Βλέπεις, αυτή είχε μυήσει το παλληκάρι του στο μηχανιλίκι των πετομηχανών. Ο πιτσιρικάς είχε περάσει στη ΣΤΥΑ με τη δεύτερη φορά. Την πρώτη έμεινε εκτός για λίγα μόρια. Είχε περάσει Μηχανολόγος-Μηχανικός στο ΑΤΕΙ Δυτικής Αττικής, αλλά επέλεξε να ξαναδοκιμάσει. Τελικά τα κατάφερε. Μπήκε στη ΣΤΥΑ κι αποφοίτησε από τη ΣΜΥΑ. Μηχανικός στα F-16 σήμερα! Τι να πεις σ΄ αυτό τον πατέρα; Τι να πεις σ΄ αυτόν τον πιτσιρικά; Τελικά αισθάνεσαι απολογούμενος, χωρίς να φταις εσύ πουθενά. Ή μάλλον με μια δεύτερη σκέψη, φταις. Και φταις στο σημείο που ΄΄έφτιαχνες΄΄ ψυχολογικά τον πιτσιρικά να πάει στη ΣΤΥΑ. Απέφυγες όμως τότε να βάλεις αστερίσκους για κάποια πράγματα.
Με αφορμή αυτό το τηλεφώνημα η σκέψη μου πήγε πίσω. Κοντά μισό αιώνα. Πήγε με την ταχύτητα, που μόνο αυτή πετυχαίνει. Πήγε και συνάντησε μέρη, πρόσωπα και καταστάσεις. Αντιλήψεις. Συναισθήματα.
Το ξεκίνησε από το 1977, από τον Μπούστρα. Τον Επγό (ΤΗΛ), Διοικητή της ΣΤΥΑ για πέντε χρόνια. Γι΄ αυτόν, το «καλός μαθητής» ήταν αποτυχία. Συμβιβαζόταν μόνο με το «πολύ καλός». Τον «εξαίρετο», απλά δεν τον κοιτούσε με αγριάδα. «Τεχνικούς βγάζει η Σχολή μου» μας έλεγε, «Όποιος θέλει μένει, όποιος θέλει φεύγει.». Ο Πτέραρχος Διακουμάκος μπροστά του ήταν «ψυχάρα»! Ναι, ο Μπούστρας μας ξέσκισε, αλλά μας διάπλασσε. Μας γέμισε με αυτοπεποίθηση. Ο βαθμός του «Σμηνία» γι΄ αυτόν σήμαινε πολλά. Πάρα πολλά.
Τέλη του ΄80. Σούδα. Υπόλογος στην 345 Μ.Β.΄΄Ψάρακας Σμηνίας ενός έτους με γράσο στα μάτια΄΄, κατά το λεξιλόγιο και την αντίληψη του νυν ΥΕΘΑ, Περί στελεχών των Ε.Δ..
Η φράση «Είστε αγράμματοι και ανίκανοι να προάγεστε σε Αξιωματικούς», διαχέεται σε όλους τους χώρους της Μοίρας, της Πτέρυγας, της Αεροπορίας, των Ε.Δ.
Οι παλιοί κι οι πιο παλιοί, θα τη θυμούνται. Θα θυμούνται και τον πολιτικό που τη ξεστόμισε. Το θώκο που αυτός κατείχε. Και το κυριότερο, ότι σε αυτή επέμενε.
Ειπώθηκε για τους Υπαξιωματικούς των Ε.Δ. Αντίδραση από την Στρατιωτική Ηγεσία καμία.
«Μα είναι δυνατόν να έχουν ειπωθεί αυτά τα λόγια;», αναρωτιόμασταν όλοι.
Κοιταζόμασταν μεταξύ μας κι απορούσαμε. Θυμάμαι τον Παναγιώτη Πραματιώτη, που τότε μετρούσε δέκα τρία (13) χρόνια στον βαθμό του Ανθυπασπιστή, να πετάει με δύναμη ένα εργαλείο στον αέρα, μέσα στο υπόστεγο της 345 ΜΒ και να ωρύεται. Είχαμε νυκτερινές πτήσεις κι αυτός λουσμένος με υδραυλικό από το κεφάλι μέχρι τα πόδια, δούλευε για να βγάλει τη βλάβη. Φοβήθηκα. Την άλλη μέρα μίλησα στον Γιώργο Διπλαράκη, Αξκό Γραμμής Πτήσεων της 345. Τσαμπουκάς ο τύπος. Ήξερε το Α-7 απ΄ όλες τις μεριές. Στρατιώτης. Τον ζήλευα. Με άκουσε με προσοχή. Κούνησε το κεφάλι του και γέλασε. Μου αφηγήθηκε τα δικά του πρώτα χρόνια. Τη μέχρι τότε σταδιοδρομία του. «Κίτρινη φυλή» μας αποκαλούσαν παλιότερα», μου είπε σε κάποια στιγμή. Νευριασμένα γέλασα κι εγώ. Το ερώτημα στη σκέψη μου συντάχθηκε αυτόματα. Άραγε, ήμουν το νέο «αγράμματο» μέλος, μιας παλιάς «κίτρινης φυλής»; Αυτός το κατάλαβε. Χαμογέλασε. Είχαμε φτάσει στο Νο 12 Shelter της 345. «Επιθεώρησε αυτό για το πρώτο κύμα και μετά πήγαινε στο άλλο, που είναι στο Νο 11 για το δεύτερο κύμα», ήταν τα λόγια του. Κατέβηκα από το Volkswagen και πήρα τον «επαγγελματικό δρόμο», που μόλις μου υπέδειξε ο Διπλαρογιώργης!
Στους κύκλους των Υπαξιωματικών το κλίμα πολύ βαρύ. Η φράση συζητιόταν και στους κύκλους των Αξιωματικών. Εκτός ορισμένων (μάρτυρας ικανοποίησής τους το ελιτίστικο ύφος τους), οι υπόλοιποι, οι περισσότεροι, απορούσαν με τα απαξιωτικά αυτά λόγια. Προς τιμή τους δε, ανοικτά πήραν και θέση. «Αδιανόητο τα αεροπλάνα της προηγούμενης γενιάς, πόσω μάλλον της νέας γενιάς (A-7, το F-1, F-4), να τα συντηρούν «αγράμματοι άνθρωποι».
Ο μισθός μου 9.254 δραχμές. Έβγαζα το μήνα με προκαταβολή. Οι περισσότεροι από εμάς τρώγαμε τα μεσημέρια στη Λέσχη. Τα βραδάκια, πέρα-δώθε βόλτα στο λιμάνι των Χανίων, τρώγοντας στραγάλια για να φουσκώσει το στομάχι μας. Ήθελες δεν ήθελες, το άβολο αίσθημα της υπαρξιακής κρίσης (-λόγω επιλογής σου να πας στη ΣΤΥΑ), σε ακουμπούσε. Άμυνά σου, η δυνατή αγάπη για το «μηχανιλίκι» πάνω στο αεροπλάνο. Την ίδια περίοδο, οι Μηχανικοί στην Ολυμπιακή αμείβονταν με τριπλάσιο και τετραπλάσιο μισθό. Το περιβάλλον λίγο πιο σφιχτά από Αερολέσχη. Η εργασία τους εξίσου σημαντική με τη δική μας. Κάποιοι Έφεδροι Σμηνίες, απόφοιτοι ιδιωτικών σχολών Μηχανικών Αεροσκαφών, που υπήρχαν στις πίστες των Πολεμικών Μοιρών ως βοηθοί, μας τα έλεγαν. Στο ήδη ερώτημα του «αγράμματου μέλους, μιας παλιάς κίτρινης φυλής» προστέθηκε τώρα και το δίλλημα. BOEING ή Α-7; Αυτό κράτησε για καιρό. Τελικά, η μορφή, η γνωστή μορφή με τον μεγάλο αεραγωγό του Α-7, ειδικά όταν αυτό ήταν φορτωμένο νίκησε. Νίκησαν οι μπλε κύκλοι. Νίκησε το «Εθνόσημο»!

1981. Οι σειρήνες της τότε αντιπολίτευσης άρχισαν να ηχούν: «Εμείς μόλις βγούμε, θα σας αποκαταστήσουμε». Πίστευες δεν πίστευες, δεν είχες που αλλού να ακουμπήσεις. Επιπλέον, ήθελες και να τιμωρήσεις, εμμέσως κι αμέσως, αυτόν που σε αποκάλεσε «αγράμματο κι ακατάλληλο να γίνεις Αξκος». Τα έντονα αισθήματα, αυτό της επιβίωσης και της προστασίας της αξιοπρέπειάς σου ως Υπαξιωματικός, ανταγωνιζόταν τις πολιτικές σου καταβολές. Σε κάποιους νίκησαν τα πρώτα, σε κάποιους άλλους …«ηττήθηκαν» τα δεύτερα!

1982. Ο μισθός διπλασιάζεται. Λάδωσε το αντεράκι μου. Στο πάρκινγκ της Λέσχης Υπαξιωματικών, εκεί που άλλοτε έβλεπες μηχανάκια Carelli, Zundapp και Florette, τώρα τη θέση τους είχαν πάρει τα Opel, τα Fiat 128 Sport, τα Minicouper και τα Alfasud της Alfa Romeo. Ένα τέτοιο μπλε αγόρασε ο Άρης κι άφησε το μοτοποδήλατο. Όλα καλά, αλλά η φράση: «Είστε αγράμματοι και ανίκανοι να προάγεστε σε Αξιωματικούς», δεν είχε φύγει από τη σκέψη μου. Μετά από λίγους μήνες, ο τότε Α/ΓΕΑ Ν. Κουρής, θεσμοθετεί θέση Συμβούλου στο Γραφείο του, με το βαθμό του Αρχισμηνία, για θέματα Υπαξιωματικών και Αξκών προερχομένων εξ Υπαξιωματικών.
Πρώτος Σύμβουλός του, ο τότε Αρχισμηνίας Κωνσταντίνου Μάρκος. Ο τελευταίος επισκέπτεται όλες τις Μονάδες της ΠΑ, ακούει και καταγράφει τις ανησυχίες μας για το εξελικτικό, προβλήματα κ.ά. Μας επικοινωνεί τις θέσεις και προθέσεις του Α/ΓΕΑ.
Ουδεμία μεταβολή προς το δυσμενέστερο θα επέλθει στο εξελικτικό. Πρόθεσή του η φοίτηση στη ΣΙ να επεκταθεί σε πενταετή και της ΣΤΥΑ σε τριετή. Και οι δυο ισότιμες και αναγνωρισμένες από την πολιτεία, με τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ αντίστοιχα. Χορήγηση Τεχνικού Επιδόματος και στην ειδικότητα των Εφοδιαστών.
Αναθάρρησα. Αργότερα απογοητεύτηκα. Ο Κωνσταντίνου, ο οποίος διατηρούσε συχνότατη επικοινωνία με τις Μονάδες, μας ενημέρωσε ότι στο ΣΑΓΕ, ο τότε Αρχηγός του ΠΝ εξέφρασε αντίθετη άποψη, κι η πρόταση του Κουρή απορρίφθηκε.

1988. Ο τότε Α/ΓΕΑ Ν. Στάππας, ενεργεί κατάλληλα για την τροποποίηση του σχετικού νόμου και την προαγωγή σε Ανθυπασπιστές (μαζί με την 26η Σειρά ΣΤΥΑ, που είχε συμπληρώσει το όριο των έξι ετών), τριών ακόμη Σειρών (27η, 28η και 29η), οι οποίες κατείχαν τον βαθμό του Αρχισμηνία 5, 4, και 3 χρόνια αντίστοιχα. «Τους θέλω όσο το δυνατόν πιο γρήγορα Αξιωματικούς», ήταν τα λόγια του τότε.

1990. Ο τότε Α/ΓΕΑ Α. Σταθιάς αναβαθμίζει τη ΣΤΥΑ από Μοίρα σε Σμηναρχία και ανεξάρτητη Μονάδα υπαγόμενη στη ΔΑΥ. Με την επανίδρυση της ΔΑΕ στην τελευταία. Στον Κανονισμό Λειτουργίας της προβλέπεται ο Δκτής της να συνεχίζει να είναι μόνον απόφοιτος της ΣΤΥΑ, αναγνωρίζοντας με αυτό τον τρόπο την προσφορά της Σχολής στην ΠΑ. Οι παρεμβάσεις του τότε Διοικητή της Σχολής Ασμχου (ΤΟΠ) Δ. Ραχούτη καταλυτικές. Ομοίως και των επομένων.

1992. Η ΣΤΥΑ, όπως όλες οι Στρατιωτικές Σχολές, εντάσσεται στο σύστημα των Πανελληνίων Εξετάσεων. Χαίρομαι! Θα σταματήσει επιτέλους αυτό που λέγεται, ότι μπαίνουμε στη Σχολή με ένα τενεκέ λάδι.

2000. Ο τότε Α/ΓΕΑ Δ. Λυτζεράκος, επιδιώκει και επιτυγχάνει, οι απόφοιτοι της ΣΤΥΑ να συνεχίσουν να φτάνουν έως και τον βαθμό του Σμηνάρχου. Όπως επίσης και να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν θέσεις υψηλής ευθύνης (Αρχιμηχανικοί, Δκτες ΜΣΒ, ΔΥΠ, Δκτες ΣΤΥΑ). Καταλυτικές οι παρεμβάσεις των Επιτελών Χ. Αυγέρο και Δ. Σαλεμή. «Μπράβο του», σκέφτομαι!

2001. Η ΣΤΥΑ αναγνωρίζεται ως Ανώτερη Σχολή Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Το αίσθημα της ικανοποίησης με κυριεύει.

2011. Η θέση του Διοικητού της Σχολής, σημείο αναφοράς για όλους εμάς τους αποφοίτους της, στο εξής ανατίθεται σε Ανώτατους Αξκούς. Καθ΄ όλα Άξιους, αλλά η μαχαιριά, μαχαιριά!

2015. Η φοίτηση γίνεται τριετής. «Δόξα σοι ο Θεός», λέω. Η ακαδημαϊκότητα της Σχολή μου αναβαθμίζεται. Το όραμα του Κουρή, μετά από 33 χρόνια, παίρνει σάρκα και οστά.

2016. Ιδρύεται η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών Αεροπορίας (ΣΜΥΑ), προερχόμενη από τη συγχώνευση των ΣΤΥΑ, ΣΥΔ και ΣΙΡ. «Νέα Σχολή, νέοι ορίζοντες», σκέφτομαι.

2019. Η ιστορική ΣΤΥΑ παύει να λειτουργεί, ολοκληρώνοντας έναν κύκλο 70 ετών προσφοράς. Θλίβομαι. Με παρηγορεί όμως το γεγονός, ότι οι απόφοιτοι της νέας Σχολής, οι νέοι Υπαξιωματικοί της ΠΑ, δεν θα τους απασχολούν θέματα που απασχολούσαν εμάς τους παλιούς.
Τι ήταν να το πω. Τον Αύγουστο, σαράντα μέρες μετά τις εκλογές, ο νέος ΥΦΕΘΑ, ανακινεί το θέμα περί «Δημιουργίας Σώματος Υπαξιωματικών». Μάλλον, σε κάποιο συρτάρι του γραφείου του βρήκε το χαρτί, ξεχασμένο από το 1980, του τότε ΥΦΕΘΑ. Κι εκεί που είπα «Δόξα σοι ο Θεός, άρχισα να λέω «Βοήθεια Παναγιά μου»!

2025. «Ατζέντα 2030». Φτου κι από την αρχή για την «κίτρινη φυλή». Την εγγράμματη πια!

Εξαιρετικά αφιερωμένο σε όλους αυτούς (-αναφερόμενους και μη), που ένοιωσαν και πάσχισαν για τον Υπαξιωματικό τους!
4 Ιουνίου 2025